Gaziantep kentinde alışveriş merkezlerinin mekân ve müşteri analizi / Space and customer analysis of shopping centers in Gaziantep city

Abstract

Alışveriş merkezilerinin sayısı tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hızlı bir şekilde artmaya başlamıştır. Günümüzün ihtiyaçları doğrultusunda çok büyük kapasitelerde yapılabilen AVM'ler toplumun her kesiminden insanların devamlı olarak etkileşim halinde olduğu, çağımızın yeni kamusal alanları haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, kentsel mekânda ve sosyal hayatta geniş yer kaplayan Gaziantep şehrinde yer alan 4 alışveriş merkezinin mekânsal özellikleri, kuruluş yeri özellikleri, bu alışveriş merkezlerine gelen müşterilerin demografik özellikleri ile alışveriş merkezlerine yönelik algılarının belirlenmesi ve alışveriş merkezlerini tercih etmelerinde etkili olan faktörlerin ve tutumlarının tespit edilmesidir. Bu çalışmada Gaziantep şehrinde mevcut olan M1 Gaziantep, Sanko Park, Primemall ve Forum Gaziantep alışveriş merkezlerinin mekânsal özellikleri ve kuruluş yeri özellikleri yapılan alan çalışması ile tespit edilmiştir. Daha sonra bu alışveriş merkezlerine gelen müşterilerle yapılan anket sonucunda gerek müşterilerin demografik özelliklerinin gerekse alışveriş merkezlerinin kendine has taşıdığı bu özelliklerin müşterilerin alışveriş merkezi davranışları ve alışveriş merkezlerini tercih etmesi üzerinde ne derece bir etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur. Anket çalışması sonucu elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla SPSS 22 (Statistical Package for the Social Sciences) programından yararlanılmıştır. Bu çalışmada Gaziantep Kenti'nde alışveriş merkezlerinin gerek ulaşılabilirlik gerekse görünürlük açısından avantajlı olan ana yollar ve kavşak noktalarında, nüfus yoğunluğunun yüksek, ekonomik olarak gelişmiş mahallelerin bulunduğu alanlarda ve şehirleşmenin gelişmiş olduğu alanlarda kurulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Alışveriş merkezlerinin kuruluş yeri özellikleri ve mekânsal özelliklerinin alışveriş merkezlerinin şehirdeki etki alanı üzerinde önemli bir rol oynadığı ortaya konulmuştur. Ayrıca çalışmada elde edilen bilgiler ve araştırma alanında tespit edilen sorunlar belirtilerek gelecekte kurulması planlanan bir alışveriş merkezinin uzun sürede faaliyet gösterebilmesi ve etki alanını genişleterek daha fazla müşteri kitlesine ulaşabilmesi için öneriler ortaya konulmuştur.