Devlet teşvikleri ve TRC2 uygulamaları / Government incentives TRC2 applications

Abstract

Bu araştırmanın kapsamını; genelde, devlet tarafından ekonomik kalkınmaya ve bölgesel farklılıkları ortadan kaldırmaya yönelik olarak verilen teşvikler, özelde ise Şanlıurfa ve Diyarbakır illerini kapsayan TRC2 bölgesinde verilen teşvikler oluşturmaktadır. Çalışmada genel itibariyle ülke çapında uygulanmakta olan teşvik politikaları incelenmiş olup, bölgesel kalkınma kapsamında farklı oranlarda verilen destek unsurları da detaylı olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde teşvik kavramı, teşviklerin amaçları, gerekçeleri, gerekliliği, ülkemizde uygulanan teşvik politikalarının gelişim süreçleri, teşvik türleri ve teşvik veren kurumların destekleri hakkında bilgiler araştırmaya konu edilmiştir. İkinci bölümde devlet destekleri ve yatırım teşviği veren kurumlar ve bu kurumlar tarafından verilen destekler hakkında bilgiler verilmiş, üçüncü bölümde ise TRC2 Bölgesi Organize Sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların devlet destekleri ve yatırım teşviklerinden faydalanma düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma yapılarak özet bir yatırımcı rehberi hazırlanmaya çalışılmıştır. Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri Organize Sanayi Bölgelerinde faaliyet gösteren ve çalışmanın evrenini oluşturan 491 firmadan 104 firma anketi cevaplamış ve çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Bu firmalara faaliyet gösterdikleri alan, kapasite kullanım oranları, kapasite kullanım oranını arttırmada önemli görülen unsurlar, devlet teşviklerinden hangi düzeyde faydalandıkları, en çok hangi teşviklerden yararlandıkları, yatırım yeri tercihlerini etkileyen faktörler, devlet destekleri ve yatırım teşviklerinden hangi iletişim kanalları aracılığıyla haberdar oldukları, işletmelerin finansal başarısını etkileyen faktörlere ilişkin sorular sorulmuştur. Çalışma sonucunda devlet desteği ve teşviklerinin bu sorulan sorularla aralarında olan ilişkileri ölçülerek, hem bölgesel kalkınmanın hızlanması, hem yatırımcıların bu bölgeyi daha fazla tercih etmesi, bölgedeki genç nüfusun nitelikli iş gücüne dönüşmesi, ihracatın arttırılarak devam ettirilmesi, üretim çeşitliliğinin arttırılması, mevcut kaynakların en verimli halde kullanılması, milli kaynakların ülke içerisinde kalması ve yerli üretimin bir an önce ithalat rakamlarının önüne geçebilmesi adına devlet desteği ve teşvik başvurularındaki bürokratik işlemlerin azaltılarak, bu desteklerden faydalanan firma sayısının arttırılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Teşvik, TRC2, Yatırım Teşvikleri, Teşvik Veren Kurumlar