Şanlıurfa taş ocaklarının çevresel jeolojik özellikleri ve toz emisyonu ölçümü bakımından araştırılması / Investigation of Şanlıurfa quarries in terms of environmental geological characteristics and dust emission measurement

Abstract

Kireçtaşları kolay kesilebilmesi, kolay şekil verilebilmesi, yapılardaki iyi performansı ve bol olmasından dolayı, asırlardır Şanlıurfa yöresindeki birçok taş yapıda kullanılmaktadır. Bu kireçtaşı, yörede Urfa taşı (Havare taşı) olarak bilinmektedir. Şanlıurfa ilindeki tarihi yapıların hemen hemen hepsi bu kireçtaşlarından yapılmıştır. Bu taş ocaklarının konumu, jeolojik özellikleri, potansiyeli ve çevresel jeolojik özelliklerinin araştırılması önem arz etmektedir. Çünkü, bu taş ocaklarından çıkarılan malzemelerin ortaya yaydığı toz emisyonlarının belirlenmesi insan sağlığı açısından hayati öneme sahiptir. Aynı zamanda, işçi sağlığı ve güvenliği bakımından da önemlidir. Daha önce bölgede bir TÜBİTAK araştırma projesiyle dört adet taşocağının fiziko-termal ve mekanik özellikleri incelenmiştir. Bu tez çalışmasıyla, taşocağı madenciliğinin genel durumu değerlendirildikten sonra bu faaliyetlerin çevresel etkileri incelenmiştir. Bu kapsamda, mevsimsel olarak PM2.5 ve PM10 ölçümleri dört taşocağı ve AKABE TOKİ yerleşkesinde yer alan beş okul çevresinde belirlenen örnekleme noktalarında yapılmıştır. Yapılan ölçümlere göre PM2.5 değeri 98.83 μg/m3 ve -9.85 μg/m3, PM10 değeri 101.03 μg/m3 ve -12.38 μg/m3 aralığında bulunmuştur. Elde edilen veriler ışığında değerlerin ASHRAE standartlarını geçtiği tespit edilmiştir.