Akım kuraklık indeksi yöntemi ile fırat havzasının hidrolojik kuraklık analizi / Hydrological drought analysis of euphrates basin with streamflow drought index method

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'nin doğu ve güneydoğusunda yer alan, Ortadoğu coğrafyasında en önemli su kaynaklarını içinde barındıran ve sınır aşan sular kapsamına giren Fırat Nehrinin havzasında bulunan on altı (16) akım gözlem istasyonuna ait akım verileri kullanılarak hidrolojik kuraklık analizi yapılmıştır. Hidrolojik kuraklığın belirlenmesinde Akım Kuraklık İndeksi (AKİ) yöntemi kullanılmıştır. Aylık akım verileri kullanılarak 1, 3, 6 ve 12 aylık AKİ değerleri ile Fırat havzasının kuraklık analizi yapılmış ve istasyon bazlı olarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. İstasyon bazlı yapılan analizler sonucunda 12 aylık indis değerlerine göre en fazla kurak dönem %58 ile E21A058 ve E21A064 istasyonunda, en az kurak dönem ise %37 ile E21A024 istasyonunda belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, neredeyse tüm zaman ölçekleri için 1990-2011 arasındaki kuraklığın, 1968-1989 yılları arasındaki meydana gelen kuraklıklardan fazla olduğu görülmüş ve kuraklığın artma eğilimi sergilediği belirlenmiştir. Ayrıca havza bazında kuraklık oranlarının fazla olduğu yıllar 1973, 1989, 2001 ve 2008 yılları olurken, aşırı nemli yıllar ise 1969 ve 1988 yılları olarak belirlenmiştir. In this study, located in Turkey's east and southeast, located in the basin of the hosts and transboundary entering the waters covered the Euphrates River in the most important water resources in the Middle East sixteen (16) hydrological drought analysis using flow data for the gauging station is made. In the determination of the hydrological drought, Streamflow Drought Index (SDI) method was used. By using monthly flow data, drought analysis of Euphrates basin was carried out with 1, 3, 6 and 12-month SDI values. As a result of the analysis based on the station, the most dry period was found at E21A058 and E21A064 stations with 58% and the least dry period was at 37% with E21A024 station. As a result of the study, it was found that the drought for almost all time scales between 1990 and 2011 was more than the drought occurring between 1968-1989 and the drought tended to increase. In addition, the years when the drought rates in the basin were high were 1973, 1989, 2001 and 2008, while the extreme damp years were determined as 1969 and 1988.