Dicle Havzası aylık ortalama akım değerlerinin trend analizi / Trend analysis of monthly mean streamflow data in Tigris Basin

Abstract

Bu tez çalışması kapsamında, Türkiye'nin en önemli havzalarından biri olan Dicle Havzası'nda bulunan ve 16 akım gözlem istasyonuna ait aylık ortalama akım değerlerinin trendi parametrik olmayan Mann-Kendall ve Spearman'ın Rho testleri ile grafiksel Şen yöntemi ile belirlenmiştir. Trend eğimleri Sen'in trend eğim metodu ile belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, parametrik olmayan testlere göre, ele alınan dönemlerde belirlenen anlamlı trendler birçok istasyonda azalan yönde olup, en fazla azalan trend kasım ayında belirlenmiştir. Sen'in trend eğim metoduna göre ise en yüksek artış ağustos ayında %2.52 ile E26A012 istasyonunda, en fazla azalma ise -%4.17 ile E26A018 istasyonunda ağustos ayında belirlenmiştir. Şen (2012) yöntemine göre ise, düşük akımlarda ele alınan istasyonların %31'inde, ortalama değerlere göre istasyonların %69'unda, yüksek değerlere göre ise istasyonların %56'sında azalan yönde trend belirlenmiştir. Özellikle havzanın batı bölgesindeki istasyonlarda düşük akım değerlerinde bir azalma olduğu görülmüştür. In this thesis, the trend of monthly mean streamflow values of 16 streamflow gauge stations in Tigris Basin, which is one of the most important basin and has 13% water potential of Turkey, is determined by non-parametric Mann-Kendall, Spearman's Rho tests and Şen (2012) method. Trend slopes are determined by Sen's trend slope method. The results of the study show that according to nonparametric tests for monthly and yearly periods, the significant decreasing trends are determined in most stations and maximum decreasing trends are observed in November. Sen's trend slope method results showed that the highest increase is observed in August with 2.52% at E26A012 station and the highest decrease is determined in August with 4.17% at E26A018 station. The result of the Şen (2012) methods indicate that the low streamflow values in 31% of the stations, the average streamflow values in 69% of the stations, the high streamflow values in 56% of stations decreasing trend are observed.