Pamukta kaliteye etki eden mekanizasyon ve çırçırlama uygulamaları / The cotton leaf quality on factors effecting of cotton ginning and mechanisation applications

Abstract

TÜİK verilerine göre 2015 yılında ülkemizde üretilen pamuğun % 58'i Güneydoğu Anadolu bölgesinde, % 22'si Ege Bölgesinde % 18'si Çukurova yöresinde ve % 1'i Antalya yöresinde üretilmiştir. 2015/16 sezonunda ülkemizde 2.050 ton kütlü pamuk üretimi yapıldığı, bu miktarın karşılığı lif pamuk miktarının ise 738 bin ton olduğu tahmin edilmektedir. Pamuk üretimi, tüketimin % 60'ını karşılamaktadır.Bu araştırma iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde Şanlıurfa ili organize sanayi bölgesindeki 21 adet çırçır ve prese fabrikasında işletmelerin sosyal ve ekonomik durumu, fiziki durumu ve alt yapısı ile işletme sahibi ve çalışan personel standartlarının belirlenmesine yönelik olarak mevcut durumlarının saptanması amacıyla anket çalışması yapılmıştır. İkinci bölümünde ise Şanlıurfa ili organize sanayi bölgesindeki aynı 21 adet çırçır ve prese fabrikasındaki depolanan pamuklardan örnek alınıp ticaret borsasında analiz ve incelemesi yaptırılmıştır. Elde edilen analiz sonuçları ile pamuk liflerinde aranan standart özellik ve değerler ile bulunan değerler karşılaştırmalı olarak işletmeler bazında incelenmiştir.İncelemeye alınan işletmelerdeki çırçırlanmış lifler rastgele seçilip alınarak ticaret borsasında analiz edilmiştir. Şanlıurfa Ticaret Borsasında; pamuk lif uzunluğu (LEN), elyaf mukavemeti (STR), esneklik oranı (ELG), sarılık oranı (+b), yabancı madde oranı (TrCNT) ve kirlilik (TrGRADE) değerlerinin işletmelerde işlenen pamuklarda uygun olmadığı sonucu elde edilmiştir. Diğer özelliklerden ise iplik olabilme indeksi (SCI), lif inceliği (MIC), olgunluk oranı MAT), lif sayısı(AMT), kısa elyafın uzun elyafa oranı (UNF), kısa elyaf oranı (SFI), nem oranı (MOIST), parlaklık (RD), renk derecesi (CG), çepel oranı (TrAREA) gibi özelliklerin uygun değerler arasında olduğu saptanmıştır. İncelenen işletmelerin tamamının Şanlıurfa'dan alım yaptıkları en çok Adana, Kahramanmaraş ve Hatay illerine satış yaptığı görülmektedir. Çırçır makinalarının basit ve ucuz olması seçimde tüm eğitim seviyeleri için en önemli özellik olarak karşımıza çıkmıştır. İşletmelerin çoğunluğunda 4-6 aylık çalışma süresi karşımıza çıkmıştır. İşletmelerin çoğunun 20-40 işçi sayısına sahip ve yarısına yakınının günde 18 saat çalıştığı görülmüştür.İşletmelerin yarısından fazlasının yıllık 4000-8000 ton arasında kütlü işledikleri saptanmıştır. İşletmelerin çoğunun rollergine tip makine seçtiği ve makine yapısının basit olduğu gerekçesi ile tercih ettiği tespit edilmiştir. Hasat yöntemi ile pamuk alımı incelendiğinde çoğunun elle ya da makineyle hasadı beraber tercih ettikleri, hasat yönteminin önemli olmadığı, hasat şekli ve pamuk çeşidinin beraber randıman oranını etkilediğini düşündükleri görülmüştür. İşletmelerin çoğunun çeşide göre depolama yaptıkları ve depolamanın kaliteye olumlu etkisi olduğunu düşündükleri görülmüştür. İşletmelerin çoğunda depolarda iklimlendirme uygulanmadığı görülmüştür. According to TUIK in 2015 58% of the cotton in our country was produced in Southeastern Anatolia, 22%, produced in Aegean region, 18% produced in Çukurova domain, and 1% produced in Antalya domain. In 2015/16 season 2.050 tons of cotton was produced in our country while 738 thousand tons was produced from fiber cotton. Cotton manufacturing supplies 60% of cotton consumption. This investigation consists of two sections. The first sections tell us about the social, economic, physical condition, and as well as the management and also employee rights of the 21 ginand press factories in the city of Sanliurfa. Problems within these conditions are being solved by questionnaires so these factories do not lead to bad conditions. These condsection tells us about the cottonstored in 21 gin and press factories' and how it is bought in trade and then analyzed in the stock market. This results of this analytic process of fiber cotton tells us about the standard characteristic and value of it while it is researched on a management basis. Cotton gin fibres in examined businesses are chosen randomly and analyzed in commodity exchange. In Şanlıurfa commodity exchange, cotton fiber lenght (LEN), fibrilla strength (STR), elastic ratio (ELG), yellow color ratio (+b), impurity ratio (TrCNT) and pollution (TrGRADE) values were not resulted suitable for the refined cottons at businesses. Other features like capability of being yarn index (SCI), fiber fineness (MIC), maturity ratio (MAT), fiber count (AMT), short fiber tolong fiber ratio (UNF), short fiber ratio (SFI), humidity rate (MOİST), brightness (RD), colour degree (CG), mud ratio (TrAREA) were detected to be appropriate features. All of the examined businesses are seem to purchase from Şanlıurfa and sell mostly to Adana Kahramanmaraş and Hatay. While choosing, being cheap simple are the most two important features of all education level in carding machines. Most businesses have about four to six months of working period and have twenty to forty employees. About half of the employees were observed to work eighteen hours a day. More than half of the businesses were detected to operate fourt housand tones unginned cotton annually. Most businesses are determined to choose roller gin machine on account of the fact that it is simple. When examined cotton picking through the harvesting method, they choose both mechanial picking and by hand, harvesting method is not criterion, both harvest method and cotton variety effect yeld ratio were seen. Most businesses were seen to store according to variety and this positively effect quality. In most of the 1businesses it is observed that they do not apply climatization in stores.