Diyarbakır bölgesi için bazı ekmeklik buğday tarla paçallarının incelenmesi / An assesment of some bread wheat variety mixtures in Diyarbakir

Abstract

Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yetiştirilen yerli ve yabancı orijinli çeşitlerin farklı oranlar ve kombinasyonlarda karışım olarak ekilerek hem tarımsal özellikleri hem de elde edilen karışım buğdayların değirmencilik ve fırıncılık özellikleri belirlenerek karışım halinde ekimin çiftçiler için karlı olarak uygulanabilirliği araştırılmıştır. Deneme GAPEYAM Koruklu İstasyonunda 7 farklı çeşit ve bunların paçallarından oluşan 8 konu ile toplamda 15 konu olarak 2016-2017 üretim yılında 4 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülmüştür. Ölçülen çeşitli tarımsal özellikler varyans ve korelasyon analizleri yolu ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre karışım ekim konuları ve yalın ekim konularının; (I) verim konusunda yalın çeşitlerin (684 kg/da) karışımlardan (674 kg/da) daha verimli olduğu ancak karışımlardan K1 ve K4 konusunun genel ortalamadan daha yüksek verim verdiği (679kg/da ), (II) ana verim öğeleri bakımından karışımların yalın çeşitlerden daha üstün olduğu, kalite özelliklerinden un randımanının karışımlarda (% 69.6) yalın çeşitlerden(% 68.8) daha yüksek olduğu, kül oranın karışımlarda (% 0.878) yalın çeşitlerden (% 0.887) daha düşük olduğu, protein oranın (%) ortalamasının karışım ve yalın çeşit ortalamalarında aynı olduğu (% 14.3), glutenmiktarının karışımlarda (% 29.9) yalın çeşitlerden (% 30.7) daha düşük olduğu, sedimentasyon değerlerinin (ml) karışımlarda (47.0) yalın çeşitlerden (% 47.2) daha düşük olduğu anlaşılmıştır. Verim ile metrekaredeki başak sayısı (-0.486**), başakta başakcık sayısı (-0.333**), olgunlaşma gün sayısı (-0.351**), çıkış gün sayısı (-0.334**), başakta tane ağırlığı (-0.334**) ve bin tane ağırlığı(-0.349**) arasında önemli (P<0.01) negatif korelasyonlar saptanırken, hektolitre ağırlığı (0.359**) ile önemli pozitif korelasyon (P<0.01) bulunmuştur.Karışımların ortalama dekara gelirleri 613 TL/da iken, yalın çeşitlerin ise 629 TL/da olarak bulunmuştur. Karışımlara ve yalın çeşitlere ait ortalamalar göz önünde bulundurulduğunda, karışımlarda en yüksek gelir K4 (%30 Adana 99 + %50 Sagittario + %20 Odeskaya)konusundan elde edilmiştir( 650 TL/da). K4 konusunun verim, kalite ve dekara gelir yönünden yalın çeşitler ile rekabet edebileceği ve çiftçiye tavsiye edilebileceği anlaşılmıştır. This study aimed to investigate some agronomical traits, milling and dough properties for some mixtures of bread wheat varieties and assess the profitability of promising mixtures. Field experiments were carried out at the Koruklu station of Extension, Research and Training Center of Southeastern Anatolia Project in Şanliurfa. Seven individual and eight mixtures were tested employing randomized complete block design with 4 replications. Some agronomical traits were tested through analysis of variance and Pearson coefficients of correlation. It was found that pure varieties gave higher average grain yield (684 kg/da than mixtures (674 kg/da). Mixture number 1 and 4 gave higher grain yields than the average of pure lines with 706 and 710 kg/da respectively. Mixtures were higher in rank for major yield components. Some dough rheological properties of mixtures such as ash content (%), gluten (%), sedimantation (ml) were lower than those of pure varieties. Flour ratio (%) of mixtures was only trait giving higher value than that of pure varieties. The coefficients of correlation grain yield vs. number of spike per unit area (r=-0.486**), number of spikelet spike-1 (r=-0.333**), number of days to maturity (r=-0.351**), number of days to emergence (r= -0.334**), grain weight spike-1 (r=-0.334**), and 1000 kernel weights (r=-0.349**) were found to be negative and significant. But this turned out to be pozitive and significant for hectoliter weight ( r=0.359**). Average net return of pure varieties was higher than that of mixtures with 629 TL/da and 613TL/da respectively. Highest net return was obtained from Mixture 4 (30% Adana-99+ 50% Sagittario+ 20% Odeskaya) with 650TL/da. Taking into account for grain yield and quality characteristics, Mixture 4 can compete with pure varieties and be recommended for farmers in the region