Şanlıurfa'da gebe kadınların sigaraya maruz kalma durumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi / The determination of the smoking exposure and affecting factors in pregnant women in Sanliurfa, Turkey

Abstract

ÖZET ŞANLIURFA'DA GEBE KADINLARIN SİGARAYA MARUZ KALMA DURUMLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Sultan BARAN Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi Çalışma, Şanlıurfa'da gebe kadınların sigaraya maruz kalma durumlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi kadın doğum polikliniklerine başvuran gebe kadınlar oluşturmuştur. Örnek büyüklüğü; Türkiye'de gebelerde sigara içme sıklığının incelendiği çalışmalar dikkate alınarak tahmini oran %4.4, hata sınırı %2.5 ve %95 güvenle yapılan hesaplamada 256 olarak hesaplanmıştır. Veriler, Tanımlayıcı Veri Toplama Formu aracılığı ile Şubat 2016 tarihinde, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma için Harran Üniversitesi Etik Kurul'undan yazılı, katılımcılardan ise sözlü izin alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama, standart sapma, tek değişkenli analizlerden Ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışmada kadınların yaş ortalamasının 28.4±6.5; toplam gebelik sayısı ortalamasının 3.6±1.9; gebelik haftası ortalamasının 22.3±9.6 ve yaşayan çocuk sayısı ortalamasının 2.3±1.7 olduğu belirlenmiştir. Gebe kadınların %9,8'inin sigara içtiği ve sigara içen gebelerin; sigara içme sürelerinin ortalama 4,64±3,86 yıl, gebelik öncesinde günlük içilen sigara miktarının ortalama 8.90±7.07 adet ve gebelik döneminde günlük içilen sigara miktarının ortalama 5.32±4.46 adet olduğu belirlenmiştir. Kadınların %41.8'inin eşi ve %55.1'inin yakınları yanında sigara içtiği için evde, %27.3'ünün ise iş yerinde sigara dumanına maruz kaldıkları belirlenmiştir. Ailede en çok Türkçe konuşanlarda, ekonomik durumunu orta olarak değerlendirenlerde, kendisinin ve eşlerinin eğitim düzeyleri ortaöğretim ve üzerinde olanlarda, çekirdek ailede yaşayanlarda, kendisi çalışmayan, eşleri çalışanlarda sigaraya maruziyetin daha fazla olduğu belirlenmiştir. Yapılan istatistiksel değerlendirmede, sigara dumanına maruz kalma durumu ile evde en çok kullanılan dil ve eşin gelir getiren bir işte çalışma durumu açısından gruplar arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak, çalışmada gebe kadınların sigara içme oranları Türkiye ortalamasından düşük görünmekle birlikte, pasif içicilik oranlarının yüksek olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, sigaraya yönelik yapılan eğitimlerde özellikle pasif içicilik konusunun ele alınması, önlemeye yönelik planlamaların ve maruziyetten korunmaya yönelik danışmanlıkların yapılması, gebelere yönelik yapılan eğitim ve danışmanlıklarda eşlerin ve diğer aile bireylerin de dâhil edilmesi, hemşirelerin bu hizmetlerde aktif rol alması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Gebelik, sigara, pasif içicilik, sigaraya maruziyet, hemşirelik. ABSTRACT THE DETERMINATION OF THE SMOKING EXPOSURE AND AFFECTING FACTORS IN PREGNANT WOMEN IN SANLIURFA, TURKEY Sultan BARAN Nursing Department, Master Thesis This study descriptively aims to determine the smoking exposure and affecting factors of pregnant women in Şanlıurfa. The population of the research was composed of pregnant women who applied to Şanlıurfa Training and Research Hospital gynecology policlinics. Sample size; in consider to studies that examined frequency of smoking in pregnancy in Turkey; estimated rate % 4.4, error limit % 2.5 and 256 in % 95 reliability calculation. Datas were collected using the face to face interview technique through the Descriptive Data Collection Form, on February 2016. For the research, written consent from Harran University and verbal consent from participants have been obtained. In data evaluation; percentage, mean, standard deviation tests from descriptive statistics, chi-square test from univariate analysis were used. Average age of women was 28.4 ± 6.5; total pregnancy average was 3.6±1.9; gestational week average was 22.3 ± 9.6 and living children average was 2.3 ± 1.7. It was determined that 9.8 % of pregnant women were smokers, in this group mean smoking duration was 4.64 ± 3.86 years, the average amount of cigarettes smoked was 8.90±7.07 per day before pregnancy and 5.32±4.46 per day during pregnancy. %41.8 of the females exposed to smoking because of husband's and %55.1 relatives's smoking at home, as well as 27.3% at work. In the family population, the most exposure to smoking were Turkish speakers, evaluating the economic situation as moderate, both herself and her spouse's education were middle school and upper, living in core families, who were unemployed when their partners employed. The statistical evaluation revealed that there is a significant difterimce between the groups in terms of exposure to smoking and the most used language and wage earning employment (p <0.05). As a result, in this study it is determined that smoking rates in pregnant women appear lower than average of Turkey; nevertheless passive smoker rates are high. In the light of these results, it has been suggested that nurses take active roles in the services as consideration of passive smoking in the training for smoking, taking care of passive smoking, planning for prevention and counseling protection from exposure, including spouses and other family members to the education and counseling for pregnancies. Keywords: Pregnancy, smoking, passive smoking, exposure to smoking, nursing.