Kriz yönetimi ve psikolojik sermaye arasındaki ilişki /

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin kriz yönetimi ve psikolojik sermaye algı düzeylerini belirlemektir. Bu amaç kapsamında, öğretmenlerin kriz yönetiminde psikolojik sermaye düzeyleylerinin cinsiyet, yaş, okuldaki hizmet süresi ve yönetim şekli değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiş, kriz yönetimi algısının psikolojik sermaye algısına olan etkisi araştırılmıştır. Araştırma betimsel-ilişkisel tarama modelinde ve nitel türde karma bir araştırmadır. Araştırmanın evreni 2013-2014 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Sancaktepe ilçesinde bulunan ilkokullarda görev yapan öğretmenlerdir. Araştırmada basittesadüfi örnekleme yoluyla örneklem seçilmiştir. Araştırma 279 öğretmenden toplanan verilerle yapılmıştır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla, öğretmenlerin demografik bilgilerini içeren ve bu araştırmanın amacına uygun olarak araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, "Kriz Yönetimi Ölçeği" ve "Psikolojik Sermaye Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmanın nitel deseni kapsamında öğretmenlerin kriz yönetimi ve psikolojik sermayelerine ilişkin görüşlerini ortaya koymaya yönelik nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Bu araştırmada toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS 21 istatistik programı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, ortalama, parametrik fark testleri ve regresyon analizi testleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin kriz yönetimi algıları genel ortalamada ve tüm alt boyutlarda orta düzeydedir. Kadın öğretmenlerin kriz yönetimi algıları, erkek öğretmenlerden yüksek bulunmuştur. 41-45 yaş grubunda bulunan öğretmenlerin kriz yönetimi algıları, 31-35 yaş, 36-40 yaş ve 22-30 yaş grubunda bulunan öğretmenlere göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. 16 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenlerin kriz yönetimi algı düzeyi, 11-15 yıl ve 6-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri genel ortalamada ve tüm alt boyutlarda orta düzey olarak belirlenmiştir. Kadın öğretmenlerin psikolojik sermayeleri, erkek öğretmenlerden yüksek bulunmuştur.41-45 yaş grubunda yer alan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri, 22-30 yaş, 31-35 yaş ve 36-40 yaş grubunda yer alan öğretmenlere göre, anlamlı şekilde daha yüksektir. 16 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyi, 11- 15 yıl, 6-10 yıl ve 0-5 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre, anlamlı olarak daha yüksektir. Araştırmada, öğretmenlerin kriz yönetimi ve psikolojik sermaye algıları arasındaki ilişki incelenmiş, kriz yönetiminin psikolojik sermayenin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir. Araştırmanın nitel kısmı kapsamında yapılan görüşmelerde, öğretmenlerin 18'i kriz yönetimi ve psikolojik sermaye anlamında olumsuz görüş bildirmiştir. Anahtar Sözcükler: Kriz, kriz yönetimi, psikolojik sermaye, özyeterlik, umut, iyimserlik, öğretmen. The main objective of this study is to determine the levels of teachers' crisis management and psychological capital. Within the scope of this aim, it was examined whether or not the level of teachers' perceived crisis management and psychological capital significantly differ or not, according to the following variables; sex, age, years in service and type of school management. Furthermore, the impact of crisis management on psychological capital has been investigated. Mixed research techniques - descriptive, correlational and qualitative- were used. The research consists of the teachers who are working at primary schools in Sancaktepe district in Istanbul province, during the academic year of 2013-2014. The sample of the study was selected by using stratified simple random sampling technique. Data were collected from 279 teachers. In order to collect the research data, several instruments were used; for gathering demographic information about the teachers, a Personal Information Form was prepared. Furthermore, "Crisis Management Scale" and "Psychological Capital Scale" were used in order to measure the teachers' crisis management and the psychological capital levels respectively. In order to collect the qualitative data for determining teachers' views about crisis management and psychological capital, a case study, which is a qualitative technique most commonly used in such researches, was designed. In other words, interview techniques were used. To analyze research, data frequency, percentage, mean scores, parametric tests and regression analysis techniques were used in SPSS version 21 for windows. The study has indicated that teachers' average crisis management score in general as well as in all subscales were moderate. Furthermore, the data has shown that crisis management scores of teachers differed significantly according to sex. Crisis management scores of female teachers were found significantly higher than male teachers. With relation to age, crisis management scores of 41-45 years old teachers were found significantly higher than those of 31-35, 36-40, and 22-30 years old groups. The study has confirmed that crisis management mean scores of teachers who have been working for 16 and above years were significantly higher than those of teachers who have been 0-5, 6-10, and 11-19 years in service. The result has underlined that teachers' psychological capital perception level in general as well as in all subscales were moderate. Psychological capital scores of female teachers were found significantly higher than male teachers. With relation to age, psychological capital mean scores of 41-45 years old teachers were found significantly higher than those of 22-30, 31-35, and 41-45 years old groups. The result further signifies that psychological capital mean scores of teachers who have been working for 16 and above years was significantly higher than those of teachers who have been working for 11-15, and 6-10 and 0-5 years. The data has also underscored that there was not a correlation between teachers' crisis management and psychological capital scores. The study has shown that about eighteen of the teachers had a negative view about crisis management and psychological capital. Keywords: Crisis, crisis management, psychological capital, self-efficacy, hope, optimism, teacher.