Abdurrahman Nesib Efendi, hayatı, dinîi-tasavvufî kişiliği ve Divânı'nın tahlili / Sheikh Abdurrahman Nesib, his life, religous-mystical personality and his Divân?s analiysis

Abstract

Celveti meşâyıhından olan Şeyh Abdurrahman Nesib Efendi, İstanbul'da doğmuş - doğum tarihi bilinmiyor-aynı yerde vefat etmiştir (ö.1842). Şeyh Şehabeddin Efendi'nin oğludur. Üsküdar Hüdâyî Âsitanesi'nde babasının gözetiminde yetişmiştir. Daha sonra babasından hilafet alarak Aziz Mahmud Hüdayi âsitânesinde 24 yıl meşayihlik yapmıştır. Dergâhta insanların irşâdıyla uğraşmıştır. En az 5 kuşak şeyhlik yapan bir aileye mensuptur. Edebi ve sanatçı kişiliği yanında, bir mutasavvıf kimliğiyle aslında klasik anlamda bir tarikat adamı olduğunu ifade edeceğimiz Nesib hakkında kaynaklarda doyurucu bir bilgiye sahip değiliz. Dini ve tasavvufi edebiyat içinde sayabileceğimiz faaliyet ve eserleriyle birlikte, merkeziyetçi anlayışla yönetilen bir tarikatın liderliğini üstlenmiş, bir mutasavvıf ve şair olan Nesib' in Divanı'nın dini ve tasavvufi tahlili yapılmıştır. Bir dünya görüşü ve inanç sisteminin savunucusu olan Nesib'in şiirlerinde yer verdiği dini ve tasavvufi unsurlar, estetik olduğu kadar, kabullendiği bir inancın sonucudur. Bilinen iki eseri vardır: Divân ve Mecmua. Bu çalışmada, Abdurrahman Nesib Efendi'nin hayatı, Dini ve Tasavvufî kişiliği ve Divânı'nın tahlili yapılmıştır. Çalışma, bir giriş iki bölümden oluşmuştur. Giriş bölümü, 19.yy'ın siyasi, edebi ve kültürel hayatının yanında, aynı yy' ın tasavvufi hayatını ele almıştır. Birinci bölümde, Nesib' in hayatı, dini ve tasavvufi kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. Çalışmamızın esasını oluşturan ikinci bölümde, Divan, dini ve tasavvufi yönden tahlile tabi tutulmuştur. Anahtar kelimeler: Şeyh Abdurrahman Nesib, Divan, Celvetiye, Derviş, Cezbe, Sülûk, Vahdet-i vücûd.