Harran Ovası serbest akışlı drenaj sistemlerinde bazı bitki besin element kayıplarının belirlenmesi / Determinig lost some plant nutrient elements in the free flowing drainage system in Harran Plain

Abstract

Drenaj sularındaki bitki besin elementleri, bu suların deşarj edildiği akarsu, göl ve deniz gibi farklı alıcı ortamlarda organik madde artışına, biyolojik dengenin bozulmasına ve zamanla çevre kirliğine neden olmaktadır. Bu yüzden drenaj suyu ile taşınan bazı bitki besin elementlerini belirlemek üzere Harran Ovasında mevcut olan serbest akışlı drenaj sistemlerinde on toplayıcı dren borusu ve beş açık kanal olmak üzere, on beş farklı noktadan yedi defa 15 gün arayla su örnekleri alınmıştır. Su örneklerinde, nitrat, fosfor, potasyum, pH, EC, TDS, ve sediment yükü belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarında fosfor ve potasyumun eseri düzeyde olduğu, nitrat yükünün ise 31-69 mg L-1 arasında değiştiği belirlenmiştir. Drenaj sularının tuzluluğunun sulama mevsimi başında yüksek olduğu; ancak mevsim ilerledikçe azaldığı görülmüştür. Ayrıca çözünmüş madde bakımından drenaj sularının oldukça zengin olduğu ve sulama suyu için belirlenen sınırların üzerinde olduğu belirlenmiştir. Yüzeyaltı drenaj sularında sediment yükü eseri düzeyde iken, açık kanallarda ise 120-230 mg L-1 arasında değişmiştir. Plant nutrients in drainage water flow into natural water sources, such as rivers, lakes and the sea, where organic matter is increased, this changes the biological sbalance and results in environmental pollution. However water samples were collected from open drainage channels on the Harran Plain, from 15 points, on 7 occasions over a two week period, to determine the presence of some nutrients in the drainage water. In the water samples nitrate, phosphorous, pH, EC, TDS and sediment load was analysed. In the analysis the levels of phosphorous, potassium, were found to be trace, but nitrate levels were between 25-93 mg L-1. The salinity of the drainage water was found to be higher at the beginning of the season, but decreases as the season progresses. The dissolved solids are of a higher concentration in the samples than the accepted levels for irrigation water. In the subsurface water the sediment load were found to be in trace quantities, but in the open drainage canals sediment load changed to between 120-230 mg L-1.