Kur'ân aklı / The quranic reason

Abstract

?Kur'ân Aklı? tezimizin özü, Kur'ân'ın kendine has akıl anlayışını ortaya koymaktır. Çünkü Kur'ân'da doğrudan aklı kullanmayı emreden ve akıl kavramının fiil formatında geçtiği 49 ayet bulunmaktadır. Ayrıca yine akıl ile ilgili düşünmeyi, araştırmayı, anlamayı, hissetmeyi, sezmeyi, bakmayı, görmeyi, doğru ve anlamlı iş yapmayı, mantıklı olmayı, doğru ile yanlışı birbirinden ayırmayı, ince düşünmeyi, doğruyu bulmaya çalışmayı emreden 25'e yakın lafız Kur'ân'da geçmektedir. Bu kavramlara ek alarak Kur'ân'da 800'ün üzerinde doğrudan bilgiye atıftan bulunan ayetlerin varlığını dikkate alırsak bu konunun önemini daha iyi ifade edilmiş oluruz. ?Kur'ân ve Akıl? ile ?Kur'ân'da Akıl? konularını bir araya getirerek ?Kur'ân Aklı?nı belirlemeye çalıştık. Bunu yapmak için tezimizin Giriş bölümünde kısaca İslam öncesi Arap kültürü ve Arap aklı hakkında bilgi verdik. Kur'ân'ın tarihselliği tartışmalarına girerek ?Kur'ân Aklı?nın tarihsel olamayacağı tezi üzerinde durduk. Birinci bölümde aklın tanımı ve tarihi; ikinci bölümde ise Kur'ân'da geçen akıl ve akıl ile ilgili lafızların nasıl kullanıldığını inceledik. Böylece yapılacak bir karşılaştırmada ?Kur'ân Aklı? ile Bilim ve ?Felsefe Aklı? arasında önemli bir farkın olmayacağı kanaatine vardık. Üçüncü bölümde, aklı etkileyen faktörler ve insanın genel zaafları üzerinde durduk. Dördüncü bölümde ise, Kur'ân Aklı'nı temellendirmeye çalıştık. Kur'ân'ın ele aldığı her konuda, adeta her şeyi dikkate alarak hiçbir şeyi ihmal etmediğini, hatta Kur'ân'ın her parçasında Kur'ân'ın tamamını görmenin mümkün olduğunu gördük. Bunun adına da ?Kur'ân Aklı? diyerek bir çerçeve çizmeye çalıştık. Beşinci ve son bölümde ise ?Kur'ân'ın Beyan ve Konuları?nı inceledik. Alt başlık olarak ?Kur'ân'ın Dili ve Üslubun?u ele aldık. Ayrıca ?Kur'ân'ın Ele Aldığı Temel Konuları? inceleyerek Kur'ân'ın konularının günlük hayatımızla ne kadar iç içe olduğunu gördük. Mustafa Güven Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü Tefsir Bilim Dalı Doktor Tez Özeti