Şanlıurfa'da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler / The situation of service availability of antenatal care services for women who gave birth in a state hospital in Sanliurfa, quality of these services and effective factors

Abstract

Çalışma, Şanlıurfa'da kadınların Doğum Öncesi Bakım (DÖB) hizmetlerini alma durumunu, bu hizmetlerin niteliğini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi postpartum servislerinde doğum yapmış kadınlar oluşturmaktadır. Örnek büyüklüğü ise; Türkiye'de yeterli DÖB alma ile ilgili yapılmış çalışmalar dikkate alınarak tahmini orantı/oran/sıklık %48.0, hata sınırı %5 ve %95 güvenle yapılan hesaplamada 391 olarak hesaplanmıştır. Veriler, Tanımlayıcı Veri Toplama Formu aracılığı ile Ekim –Kasım 2016 tarihleri arasında, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma için Harran Üniversitesi Etik Kurul'undan yazılı, katılımcılardan ise sözlü izin alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama, standart sapma, tek değişkenli analizlerden Ki-kare ve Man Whithney-U testi kullanılmıştır. Çalışmada kadınların yaş ortalamasının 26.1±6.39, toplam gebelik sayısı ortalamasının ise 3.32±2.73 olduğu belirlenmiştir. Kadınların %93.6'sının DÖB aldığı ve kadının yaşı, eğitim düzeyi, evlilik süresi, gebelik sayısı, çocuk sayısı, sık doğum değişkenleri ile eşin eğitim düzeyinin kadınların DÖB hizmetlerini alma durumunu önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir. Buna göre kadının yaşı, evlilik süresi, gebelik sayısı, çocuk sayısı ve sık doğum sayısı arttıkça kadının DÖB hizmeti alma oranının düştüğü belirlenmiştir. Kadının ve eşinin eğitim düzeyinin artması ile DÖB hizmeti alma oranının da arttığı görülmektedir. DÖB niteliği ile DÖB alınan kuruluşlar açısında gruplar arasındaki fark önemli bulunmuştur. Aile Sağlığı Merkezinden DÖB alan kadınların daha yüksek nitelikte bakım aldığı belirlenmiştir. (p<0.05) Çalışma sonuçlarına göre, gerek DÖB hizmetlerini alma gerekse DÖB hizmet kalitesi bakımından Şanlıurfa ili standartlarının hem Türkiye genelinden hem de bölge illerinden daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, DÖB hizmetlerine erişim ve sahada kontrol sistemini artırmaya yönelik çalışmaların yapılması, DÖB hizmetlerinin planlanması ve sunumu sırasında eşlerin de dahil edilmesi önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Doğum öncesi bakım, doğum öncesi bakım hizmetleri, doğum öncesi bakımın niteliği, hemşirelik. The study was conducted as a descriptive study in Sanliurfa to determine the quality of services and the factors affecting the attainment of antenatal care services for women. The universe of the research is composed of women who gave birth in Sanliurfa Training and Research Hospital post-partum services. The sample size was calculated as 391 in the calculations with estimated ratio / ratio / frequency 48.0%, error limit 5% and 95% confidence by considering the studies about obtaining adequate antenatal care in Turkey. The data were collected through descriptive data collection form between October and November 2016 using face to face interview technique. A written permission was obtained from the Harran University Ethics Committee and verbal permission was obtained from the participants. In evaluating the data; Percentage, mean, standard deviation, univariate analysis of Chi-square and Man Whithney-U test were used. The mean age of women in the study was 26.1 ± 6.39 and the mean number of pregnancies was 3.32 ± 2.73. It was determined that 93.6% of women received antenatal care and the age level of the woman, education level, marriage duration, number of pregnancies, number of children, frequent births and the level of education of her husband significantly affect the situation of taking antenatal care services for women. According to this, as the age of the woman, the duration of marriage, the number of pregnancies, the number of children and the number of frequent births increased the rate of prenatal care for women decreased. It is observed that the rate of getting antenatal care services increases with the increase of the education level of the woman and her partner. The difference between the groups in terms of antenatal care quality and antenatal care institutions was found to be significant. It was determined that women receiving antenatal care from the primary care clinic received higher quality care. (P <0.05). According to the study results, in terms of receiving antenatal care services and the quality of antenatal services, Sanliurfa province standards have been determined to be lower than both the region and Turkey. In the light of these results, it has been proposed to carry out studies to increase the access and on-the-spot control system of antenatal care services and to include their partners during the planning and presentation of antenatal care services. Keywords: Antenatal care, antenatal care services, quality of antenatal care, nursing.