Mevlânâ Hâlidi Bağdadi'ye göre irade-i cüziyye meselesi / According to Mawlana Halid Baghdadi the problem of human intention

Abstract

Bu çalışmada, 13. asrın önemli şahsiyetlerinden Mevlana Halidi Bağdadi ele alınmıştır. Varlıklarını günümüzde de sürdüren çeşitli ekoller üzerinde büyük etkisi vardır. Hatta bir kısım akımlar "Halidiyye" şeklinde doğrudan doğruya onun ismiyle anılmaktadır. Risalet'ül ikdı'l-cevheri fi'l-fark beyne kesbeyi'l-Matüridi ve'l-Eşari adlı eserini bu tezimizde inceleme konusu yaptık. Bu tezde tespit edebildiğimiz kadarıyla, Mevlana Halid'e göre insanoğlunun bugünkü uygarlık düzeyi tek başına aklın zaferi olarak değerlendirilemez. Her medeniyetin olumlu gelişmesinde mutlaka vahyin etkisi ve katkısı vardır. Her akıl sahibi din olmadan tek başına aklın insana doğruyu göstermede yetersiz kalacağını bilir. İnsan akıl ve duyularıyla baş başa kalıp dini vicdandan ve ahiret hayatıyla ilgili ilahi ilhamdan sıyrılırsa bütün hayvanlardan daha vahşi olur. This study examines Mawlana Halidi Baghdadi who was one of the famous and important scholars of the 13th century. He had important impacts on the mystic (tasawwufi) orders and one of them is named 'khalidiyye'. This thesis studies his important work 'Risale al-ikd al-cawhari fi al-fark bayn kasbay al-Maturidi wa al-Ash'ari'. In this work, he emphasizes thatnot only wisdom but also revelation played an important role in the development of the civilizations. In addition, he underlines that without the guidance of God revelations, human beings may lose their humanity.