Harran Ovası koşullarında buğday sonrası ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin verim ve lif teknolojik özelliklerinin belirlenmesi / Determination of yield and fiber technological characters of cotton varieties (Gossypium hirsitum L.) grown as second crop after the wheat under the Harran Plain ecological conditions

Abstract

Bu araştırma, Harran Ovası koşullarında bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin (ST-468, ST-373, Fantom, Elsa, Gloria, Candia, BA-119, Gaia, DP-396, DP 499, ADNP-01, Flash ve Claudia) buğday üretimi sonrasında ikinci ürün olarak yetiştirme olanaklarını araştırmak amacıyla planlanmıştır. Çalışma, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eyyübiye Kampusu deneme alanında 2013 yılı yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü, her parsel 6 sıralı, sıra arası 70 cm ve sıra üzeri mesafe 20 cm olacak şekilde ekimi yapılmıştır. Ekim işlemi 14 Haziran 2013 tarihinde yapılmıştır. Araştırma sonucunda; kütlü pamuk veriminin 177 kg/da ile 452 kg/da arasında değiştiği saptanmıştır. Ayrıca, kütlü pamuk verimi, birinci el kütlü pamuk oranı, bitki başına koza sayısı, lif kopma uzaması yönünden Fantom çeşidi, bitki boyu, odun dalı sayısı ve koza kütlü pamuk ağırlığı yönünden DP-499 çeşidi, meyve dalı sayısı yönünden Fantom ve Gloria çeşitleri, çenet ve mot sayısı yönünden Flash çeşidi, çırçır randımanı yönünden Claudia çeşidi, 100 tohum ağırlığı yönünden ADNP-01, lif indeksi yönünden BA-119 çeşidi, lif uzunluğu, lifi inceliği ve lif mukavemeti yönünden Gloria, lif parlaklığı yönünden ise Elsa çeşidinin ümit var olduğu saptanmıştır. Ayrıca, lif uzunluk uyumu indeksi, kısa lif oranı ve lif sarılık değeri yönünden çeşitler arasında önemli bir farklılığın olmadığı saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Harran Ovası, Pamuk, İkinci Ürün, Kütlü Pamuk Verimi, Lif Özellikleri The aim of this study was to determine optimum cotton varieties grown as doubled crop after the wheat growing under the Harran Plain conditions. The experiment was conducted on the experimental area of Agricultural Faculty of Harran University at Eyyubiye Campus. Seed of cotton cultivars were sown on 14 June 2013 with the randomize complete plot experimental design with the three replications. Thirteen cotton varieties (ST-468, ST-373, Fantom, Elsa, Gloria, Candia, BA-119, Gaia, DP-396, DP 499, ADNP-1, Flash ve Claudia) were used as plant material. Experimental plots were consisted of six rows with row in 10 m length; row spacing and intrarow spacing were 70 cm and 20 cm, respectively. Results indicated that seed cotton yields varied between 177 kg/da between 452 kg/da in the research. In this study, it was determined the promising Fantom variety for seed cotton yield, first harvest ratio, number of boll per plant and fiber elongation; DP-499 variety for plant height, number of monopodia and seed cotton weight per boll; Fantom and Gloria varieties for number of sympodia; Flash variety for number of carpel and mote; Claudia for ginning outturn, ADNP-01 variety for seed index, BA-119 for fiber index; Gloria variety for fiber length, fiber fineness and fiber strength and Elsa variety for reflectance degree. Also, significant differences weren't found among cotton varieties for fiber uniformity, short fiber ratio and fiber yellowness. KEY WORDS: Harran Plain, Cotton, Second Crop, Seed Cotton Yield, Fiber Characters