Batılı seyyahların gözüyle Mardin ve çevresi (Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf) / Mardin and its surrounding (Mardin, Nusaybin and Hasankeyf) from the eyes of western travelers

Abstract

Batılı Seyyahların Gözüyle Mardin ve Çevresi (Mardin,Nusaybin ve Hasankeyf) isimli bu çalışmamızda kuruluşu ilk çağlara dayanan üç kentin batılı seyyahların seyahatnamelerinde verdikleri bilgiler ışığında siyasi, sosyal,ekonomik ve kültürel açıdan değerlendirilmesinin yapılması amaçlanmıştır. Giriş bölümüyle beraber toplam beş ana hattan oluşan bu çalışmamızın giriş bölümünde seyyah ve seyahatname kavramları hakkında bilgi verilmiş, seyyah ve seyahatnamelerin ortaya çıktıkları dönemden günümüze kadarki gelişiminden ve öneminden bahsedilmiştir. Birinci Bölümde; araştırma konumuz olan Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf şehirlerinin de içinde bulunduğu Tur Abdin Bölgesi'nin tarihi coğrafyasına yer verilmiş, daha sonra bu üç kentin tarihi gelişimi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. İkinci Bölümde; Ortaçağda Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf'e uğramış olan batılı seyyahlar tanıtılmış ve bu seyyahların üç kentimiz hakkındaki müşahedelerine yer verilmiştir. Bu bölümde Tudelalı Benjamin, Ratisbonlu Petachia, Marco Polo, Johannes Schiltberger, Josaphat Barbaro ve Joos van Ghistele gibi batılı seyyahların yanında karşılaştırma yapma amacıyla İbn Battuta ve İbn Cübeyr gibi yine coğrafi olarak batılı, ancak Müslüman olan seyyahların verdikleri bilgiler de yer almıştır. Üçüncü Bölümde; Yeniçağda Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf'e uğramış olan batılı seyyahlardan, Venedikli Adsız Satıcı, Tavernier, Thevenot, Le-Gouz, Niebuhr, Sestini ve Olivier'in bölge hakkındaki bilgilerine yer verilmiş, mukayese yapmak gayesiyle Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinden de faydalanılmıştır. Dördüncü bölümde; Yakınçağda Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf'e uğramış olan batılı seyyahlar tanıtılmış, bunlardan Moltke, Saint Martin, Dupre, Kinneir, Ainsworth, Asahel Grant, Buckingham, Southgate, Fletcher, Cuinet, Sandreczki, Taylor, Gertrude Bell ve Albert Gabriel'in bölge hakkındaki bilgilerine yer verilmiştir. Çalışmamızda bölgeye uğrayan seyyahlardan gezi güzergahı belli olanların güzergahlarına yer verilmiş ve bunlar harita üzerinde gösterilmiştir. Ayrıca seyyahların çizmiş oldukları gravürler ve planlar, varsa çekmiş oldukları fotoğraflara da yer verilmiştir. In our study titled ?Mardin and its Surrounding (Mardin, Nusaybin and Hasankeyf) From the Eyes of Western Traveler?, it is aimed to carry out the evaluation of these three cities, whose history go back to ancient times in political, social, economical and cultural aspects, in the light of the information provided by western travelers in their travel books. . In the introduction section of our study which consists of five main parts, information concerning the concepts of traveler and travel book is provided, and the development and significance of travelers and travel books from their emergence until today are mentioned. In the First Section; the historical geography of the Tur Abdin region, which also cover the Mardin, Nusaybin and Hasankeyf cities ? the subjects of our research ? is explained, before providing a brief information concerning the historical development of these three cities. In the Second Section, western travelers who visited Mardin, Nusaybin and Hasankeyf during the Middle Agesare introduced, and the observations of these travelers concerning these three cities are also included. In the section, alongside information provided by western travelers like Benjamin of Tudela, Petachiah of Ratisbon, Marco Polo, Johannes Schiltberger, Josaphat Barbaro and Joos van Ghistele, also information provided by Muslim travelers like Ibn Battuta and Ibn Jubary, who were also geographically western, are included for the purposes of comparison. In the Third Section, information provided by western travelers like the Venetian Nameless Seller, Tavernier, Thevnot, Le-Gouz, Niebuhr, Sestini and Olivier who visited Mardin, Nusaybin and Hasankeyf during the early modern ages are included, and the Seyahatname (Travel Book) of Evliya Çelebi is also used for the purposes of comparison. In the Fourth Section, information on the region provided by western travelers like Moltke, Saint Martin, Dupre, Kinneir, Ainsworth, Asahel Grant, Buckingham, Southgate, Fletcher, Cuinet, Sandreczki, Taylor, Gertrude Bell and Albert Gabriel who visited Mardin, Nusaybin and Hasankeyf during the late modern period is included. In our study, routes of those travelers whose travel routes are known are also included and shown on map. Besides, wood engravings and plans made by the travelers, and, if any, the photos they took are also included.