Ortadoğu ekonomisi ve su sorunu / Economy of the Middleast region and water case

Abstract

Ortadoğu ülkelerinin ekonomik yapısını ve dışa bağımlılığını etkileyen en temel faktör su kaynakları ve bu su kaynaklarının yeterliliğidir. Ülkelerin ekonomik yapısı incelendiğinde petrolden kaynaklı varlıklar bir kenara bırakıldığında su bağımlılığının ciddi boyutlarda olduğu ve dışa bağımlılığın su merkezinde geliştiği görülecektir. Ortadoğu nehir havzası Ortadoğu'daki su probleminin merkezi olarak öne çıkmaktadır. Sınıraşan suların yoğunlaştığı bu bölgede yürütelen projeler ülkeler arasında paylaşım sorununu da beraberinde getirmektedir. Bölgesel hassasiyetlerden dolayı kırsal alanlara yönelik politikalarla, sulu tarıma verilen önemin artması ve enerji üretiminin kaçınılmaz hale gelmesinden ötürü su, ülkeler arası iktisadi ilişkileri belirleyen en önemli ekonomik kaynak olarak öne çıkmaktadır. Bölge geneli ele alındığında Türkiye ve Lübnan'ın dışında hiçbir Ortadoğu ülkesinin 2025 yılında bugünkü tarımsal su kullanımına muktedir olamayacakları bu gerçeğin en büyük ispatıdır. Türkiye, Ortadoğu'daki su paylaşımı açısından kilit ülke konumundadır. Son dönemde Ortadoğu'da su üzerine en kapsamlı bölgesel ekonomik su projeleri ortaya koyan ülke olarak Türkiye, bölgedeki ekonomik etkinliğini arttırarak sürdürme potansiyeline sahiptir. Ulusal nitelikte Dünyanın en kapsamlı bölgesel kalkınma projesi olan GAP projesinin yanı sıra Barış Suyu projesi gibi uluslar arası projelerin uygulama olanağı bulduğu takdirde Ortadoğu'daki uzlaşma ortamına katkı sağlaması, bu uzlaşının ise Türkiye ekonomisine olumlu yansıması kesindir. Ortadoğu ekonomileri bağlamında önümüzdeki dönemi şekillendirmesi beklenen güncel gelişmelerden biri olan Amerika Birleşik Devletleri'nin Büyük Ortadoğu Projesi, hedef olarak belirlediği iktisadi yapının yanı sıra , en az petrol kadar önem atfettiği su kaynaklarının yönetimi ve paylaşımı konusunda köklü değişimlere gebe bir yakın geleceği işaret etmektedir. Bu proje kapsamında ekonomik olarak lokomotif iki ülke olarak Türkiye ve İsrail ön plana çıkmakta ve model niteliği taşımaktadır. The basic factors which determine the economical structure and external inveteracy of the Middle East countries are the water sources and their satisfactoriness. If we leave aside the oil assets, we will see that the inveteracy is at the critical level and concentrated on the water issue. Jordan river basin come into prominence as the center of the Middle East water case. The existant projects in this region where the ?Transfrontier Waters? gathered, attend also the question of sharing. As a major economic material which gives shape to the international affairs, the water, draws the attention cause of the increasing importance given to rural areas, as a result of regional sensiteveness and the lack of energy producing. The fact that none of the Middle East countries except the Turkey and Lebanon, will be able to consumpt the water for the agricultural goals at 2025, is the most reliable evidence of this statement. Turkey is the determinative country for the dead-lock of ? Water Sharing?, in the Middle East region. Turkey has the capacity to improve his regional economic efficiency as a country who presents the most comprehensive regional water projects at the recent epoches. If have the oppurtunity to realize , GAP (Southeast Anatolia Project ) which is the one of the biggest regional economic development programme in the world and the ? Project of Water for Peace? as an international instance, will effect the Turkish economy pozitively, in addition to asisting the convention between the goverments in the Middle East. ?Big Middle East Project? is the most popular and actual event for the Middle East region due to tranforming the economical systems and administration of the water sources in a close future. Turkey and Israel are two countries who will play a vital role and accepted as a model for all economies in the area by United States of America according to the project.