Mercimek çeşit ve türlerinin SSR (Simple sequence repeat) markörleri ile moleküler karakterizasyonu / Characterisation of lentil species and cultivars using SSR (Simple sequence repeat) markers

Abstract

Bu çalışmada kültürü yapılan tescilli Türk ve yabancı çeşitler ile yabani mercimek türlerinde genetik benzerlik ve farklılıkların SSR moleküler markörleri ile karakterizasyonu amaçlanmıştır. Çalışma materyali olarak Türkiye ve yurt dışında tescil edilen 35 çeşit ve 6 yabani türe ait 12 aksesyon kullanılmıştır. Çalışmada 13 SSR primeri kullanılmış olup 44 polimorfik band elde edilmiştir. Benzerlik indeksleri Nei ve Li (1979), tarafından geliştirilen `'benzerlik indeksi'' formülüne göre hesaplanmıştır. Türler ve çeşitler arasındaki genetik benzerlik ve bu benzerliklere dayalı dendogramların oluşturulması Rolf (1992) tarafından geliştirilen NTSYS (Numerical Taksonomy and Multivariate Analysis System, 2.0) bilgisayar paket programı ile yapılmıştır. Dendogram verilerine göre yabani türler, tescilli yerli ve yabancı mercimek çeşitleri arasındaki genetik benzerlik indeksi 0.54 ile 0.93arasında değişmiştir. SSR yöntemi ile elde edilen araştırma sonucuna göre mercimek hat ve çeşitleri 2 ana (A ve B) gruba ayrılmışlardır. Ve her bir ana grupta kendi içinde alt gruplar oluşturmuştur. Türkiye'de tescil edilen mercimek çeşitleriyle yabani türlerden L. culinaris, ve L. orientalis türleri arasında genetik mesafenin diğer türlere nazaran daha yakın olduğu ve bu türlerin kültürü yapılan mercimeğinprogenitörü (atası) olduğu tezini desteklemektedir. Yabancı tescilli çeşitler ile Türk tescilli çeşitler aynı grupta fakat farklı alt gruplarda kümelendiği gözlemlenmiştir. Kültürü yapılan mercimek çeşitlerinin genetik taban olarak birbirine yakın olduğu fakat çeşit geliştirmede farklı pedigrilerin kullanıldığını göstermektedir. The objective of this study was to evaluate genetic diversity in lentil ( Lens culinaris Medik . ) using SSR (Simple Sequence Repeats) markers. Thirty five lentil cultivars released in Turk ey and abroad and 6 wild species of lentil with 12 accessions were evaluated in the study. Data were analyzed usin g NTSYS PC 2.0 computer software to determine genetic diversity among the genotypes. Thirteen SSR markers that produced 44 scorable polymorphi c bands were used to evaluate lentil genotypes. An unweighted pair - group method with arithmetic averages (UPGMA) cluster analysis results indicated two main groupings. Cultivars released in Turkey and abroad including wild species of L. culinaris, L. orie ntalis, L. odemensis, L. montbretti and L. Nigricans were in the first group. Close genetic distances between wild species of L. culinaris, L. Orientalis and lentil cultivars (Firat - 87, Seyran - 96 and Cagil) commonyl grown in South Anatolia supported the vi ews of the gene center of these wild species. KEYWORDS : Lentil, SSR markers, Moleculer diversity