Bazı makarnalık buğday diallel melezlerinde verim komponentlerinin kalıtımı üzerine bir araştırma / A Study on the heritability of yield components of diallel crosses of some durum wheats

Abstract

öz Doktora Tezi BAZI MAKARNALIK BUĞDAY DİALLEL MELEZLERİNDE VERİM KOMPONENTLERİNİN KALITIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTİRMA Nefise EREN Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı 2000, Sayfa: 102 Bu araştırma, 1994-96 yıllarında Şanlıurfa koşullarında yürütülmüştür. Çalışma, dört makarnalık buğday çeşidi ile bunların tam diallel melezlerinden oluşturulan populasyondaki genetik yapıyı incelemek, incelenen özellikler yönünden uygun anaç ve melez kombinasyonlarını seçmek amacıyla yapılmıştır. Elde edilen 10 agronomik karakterde varyans analizi, GUY ve ÖUY etkileri, GUY/ ÖUY, kritik farklılık, kalıtım dereceleri, heterosis ve heterobeltiosis değerleri Griffing Diallel Analiz yönteminde I.Metot ( II.Model) uyarınca incelenmiştir. Yapılan çalışmada, Fi kombinasyonları ve anaçların agronomik özelliklerinin tümünde önemli varyasyonlar elde edilmiştir. Melez kombinasyonların tümünde GUY ve ÖUY etkileri önemli bulunmuştur. Başaklanma süresi, başakta başakcık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve bin dane ağırlığında pozitif heterosis bulunmuştur. Başakta tane sayısı hariç, dar anlamda kalıtım dereceleri incelenen tüm özelliklerde oldukça yüksek bulunmuştur. Geniş anlamda kalıtım dereceleri ise incelenen tüm agronomik karakterlerde yüksek bulunmuştur. Dar anlamda kalıtım dereceleri en yüksek, başakta tane ağırlığı (0.84), bitki boyu (0.79) ve kardeş sayısı (0.78)'ndan elde edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Diallel melez, kritik farklılık, genel uyuşma yeteneği etkisi, özel uyuşma yeteneği, resiprokal etki, heterosis, heterobeltiosis.